The inscription kept at King Narai National Museum Storage: The assumption on its source and new proposal on the Vasantatilakā metre and the word “gaṇapateḥ”
Abstract
The inscription kept at King Narai National Museum Storage was written in Sanskrit, inscribed with Pallava script and dated around the 6th century. It was a stone fragment, preserved at King Narai National Museum Storage, Lopburi province. Its exact source was unknown, as it was donated to the museum by the villagers of Phetchabun province. It was read and translated by fine arts department in 2016. This article aims to present the assumption on its source. Then, it was found that the inscription probably originated from the ancient city of Si Thep, as its script was very similar to Si Thep 5 inscription. Then, there was the new proposal on the composition with Vasantatilakā metre and the word “gaṇapateḥ”, which may means (1) the leader of a troop, (2) Bṛhaspati, (3) Indra, (4) Śiva, or (5) Gaṇeśa.
References
กนกวลี สุริยะธรรม. (2541). ร่องรอยหลักฐานการนับถือศาสนาพราหมณ์ช่วงก่อนพุทธศตวรรษที่ 16 ที่พบบริเวณชุมชนเมืองศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ (รายงานการศึกษาเฉพาะบุคคลปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
กรมศิลปากร. (2550). อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ. กรุงเทพฯ: รุ่งศิลป์การพิมพ์.
_________. (2559). จารึกในประเทศไทย เล่ม 1. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: หอสมุดแห่งชาติ
กรมศิลปากร.
ก่องแก้ว วีระประจักษ์. (2563). จารึกวัดพระงาม. ใน ศิลปากร 63(1), (มกราคม-กุมภาพันธ์), น. 4-15.
งามพรรณ เทพทา. (2552). การศึกษาร่องรอยการนับถือศาสนาพราหมณ์ ณ เมืองโบราณศรีเทพในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-18 (เอกสารการศึกษาเฉพาะบุคคลปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
จิตรปรีดี อุณหะสุวรรณ์. (2524). เทวรูปจากเมืองศรีเทพ. (สารนิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
จิรัสสา คชาชีวะ. (2540). พระพิฆเนศวร์ คติความเชื่อและรูปแบบของพระพิฆเนศวร์ที่พบในประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
ปราณี ฬาพานิช. (2552). สุวฤตฺตติลก ยอดแห่งฉันท์วรรณพฤตที่งดงาม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระคันธสาราภิวงศ์. (2551). วุตโตทยมัญชรี ศึกษาเปรียบเทียบฉันทลักษณ์บาลี. นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม.
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). (2564). ฐานข้อมูลจารึกแห่งประเทศไทย. สืบค้นจาก https://db.sac.or.th/inscriptions/ เข้าถึงเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2564
สยาม ภัทรานุประวัติ. (2546). ลักษณะกาวยะในจารึกภาษาสันสกฤตที่พบในประเทศไทย.
ใน กรรณิการ์ วิมลเกษม และคณะ (บ.ก.), ภาษาจารึก ฉบับที่ 9 การประชุมวิชาการเนื่องในอายุครบ 7 รอบของศาสตราจารย์ ดร. ประเสริฐ ณ นคร เรื่องจารึกและเอกสารโบราณ:
การศึกษาวิจัยในปัจจุบันและทิศทางในอนาคต (น. 277-291). กรุงเทพฯ: ภาควิชาภาษาตะวันออก
คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุรศักดิ์ แย้มอุ่ม. (2562). ภาวะผู้นำตามอุดมการณ์ของกวีสันสกฤต: ศึกษาจากวรรณคดีเรื่องกิราตารชุนียะ.
(วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสันสกฤตศึกษา). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
อรนุช แสงจารึก. (2527). คติการนับถือศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกายที่เมืองศรีเทพ. (สารนิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
อุไรศรี วรศะริน. (2545). พระคเณศในจารึกสมัยก่อนพระนครและสมัยพระนคร. ใน อรวรรณ
บุญยฤทธิ์ และคณะ (บ.ก.), ประชุมอรรถบทเขมร รวมบทความวิชาการของศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.อุไรศรี วรศะริน (น. 99-105). กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
Cœdès, George. (1931). Etudes cambodgiennes. XXV, Deux inscriptions sanskrites du Founan. XXVI, La date de Kôh Ker. XXVII, La date du Bàphûon. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 31, p. 1-23.
_________. (1942). Inscriptions du Cambodge Vol. II. Hanoi: Imprimerie d'Extrême-Orient.
Damais, Louis-Charles. (1955). Etudes d'épigraphie indonésienne: IV. Discussion de la date des inscriptions. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 47(1), p. 7-290.
Finot, Louis. (1915). Notes d'épigraphie. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 15, p. 1-135.
Huber, Edouard. (1911). Études indochinoises. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 11, p. 259-311.
Jacques, Claude. (1969). Notes sur la stèle de Vo-çanh. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 55, p. 117-124.
Mani, Vettam. (1975). Purāṇic encyclopaedia: a comprehensive dictionary with special reference to the epic and Puranic literature. Delhi: Motilal Banarsidass.
Monier-Williams, Monier. (1989). A Sanskrit-English Dictionary. (Reprint). Delhi: Motilal Banarsidass.
Apte, Vaman Shivram. (1890). The Practical Sanskrit-English Dictionary. Poona: Shiralkar.
กรมศิลปากร. (2550). อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ. กรุงเทพฯ: รุ่งศิลป์การพิมพ์.
_________. (2559). จารึกในประเทศไทย เล่ม 1. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: หอสมุดแห่งชาติ
กรมศิลปากร.
ก่องแก้ว วีระประจักษ์. (2563). จารึกวัดพระงาม. ใน ศิลปากร 63(1), (มกราคม-กุมภาพันธ์), น. 4-15.
งามพรรณ เทพทา. (2552). การศึกษาร่องรอยการนับถือศาสนาพราหมณ์ ณ เมืองโบราณศรีเทพในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-18 (เอกสารการศึกษาเฉพาะบุคคลปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
จิตรปรีดี อุณหะสุวรรณ์. (2524). เทวรูปจากเมืองศรีเทพ. (สารนิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
จิรัสสา คชาชีวะ. (2540). พระพิฆเนศวร์ คติความเชื่อและรูปแบบของพระพิฆเนศวร์ที่พบในประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
ปราณี ฬาพานิช. (2552). สุวฤตฺตติลก ยอดแห่งฉันท์วรรณพฤตที่งดงาม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระคันธสาราภิวงศ์. (2551). วุตโตทยมัญชรี ศึกษาเปรียบเทียบฉันทลักษณ์บาลี. นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม.
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). (2564). ฐานข้อมูลจารึกแห่งประเทศไทย. สืบค้นจาก https://db.sac.or.th/inscriptions/ เข้าถึงเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2564
สยาม ภัทรานุประวัติ. (2546). ลักษณะกาวยะในจารึกภาษาสันสกฤตที่พบในประเทศไทย.
ใน กรรณิการ์ วิมลเกษม และคณะ (บ.ก.), ภาษาจารึก ฉบับที่ 9 การประชุมวิชาการเนื่องในอายุครบ 7 รอบของศาสตราจารย์ ดร. ประเสริฐ ณ นคร เรื่องจารึกและเอกสารโบราณ:
การศึกษาวิจัยในปัจจุบันและทิศทางในอนาคต (น. 277-291). กรุงเทพฯ: ภาควิชาภาษาตะวันออก
คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุรศักดิ์ แย้มอุ่ม. (2562). ภาวะผู้นำตามอุดมการณ์ของกวีสันสกฤต: ศึกษาจากวรรณคดีเรื่องกิราตารชุนียะ.
(วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสันสกฤตศึกษา). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
อรนุช แสงจารึก. (2527). คติการนับถือศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกายที่เมืองศรีเทพ. (สารนิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
อุไรศรี วรศะริน. (2545). พระคเณศในจารึกสมัยก่อนพระนครและสมัยพระนคร. ใน อรวรรณ
บุญยฤทธิ์ และคณะ (บ.ก.), ประชุมอรรถบทเขมร รวมบทความวิชาการของศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.อุไรศรี วรศะริน (น. 99-105). กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
Cœdès, George. (1931). Etudes cambodgiennes. XXV, Deux inscriptions sanskrites du Founan. XXVI, La date de Kôh Ker. XXVII, La date du Bàphûon. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 31, p. 1-23.
_________. (1942). Inscriptions du Cambodge Vol. II. Hanoi: Imprimerie d'Extrême-Orient.
Damais, Louis-Charles. (1955). Etudes d'épigraphie indonésienne: IV. Discussion de la date des inscriptions. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 47(1), p. 7-290.
Finot, Louis. (1915). Notes d'épigraphie. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 15, p. 1-135.
Huber, Edouard. (1911). Études indochinoises. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 11, p. 259-311.
Jacques, Claude. (1969). Notes sur la stèle de Vo-çanh. In Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 55, p. 117-124.
Mani, Vettam. (1975). Purāṇic encyclopaedia: a comprehensive dictionary with special reference to the epic and Puranic literature. Delhi: Motilal Banarsidass.
Monier-Williams, Monier. (1989). A Sanskrit-English Dictionary. (Reprint). Delhi: Motilal Banarsidass.
Apte, Vaman Shivram. (1890). The Practical Sanskrit-English Dictionary. Poona: Shiralkar.
Published
2021-12-31
How to Cite
WAPEEKUNLASET, Phramaha Kaweesak.
The inscription kept at King Narai National Museum Storage: The assumption on its source and new proposal on the Vasantatilakā metre and the word “gaṇapateḥ”.
วารสารมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, [S.l.], v. 13, n. 2, p. 14-27, dec. 2021.
ISSN 1686-8897. Available at: <http://ojs.mbu.ac.th/index.php/johu/article/view/1857>. Date accessed: 22 nov. 2024.
Section
บทความวิชาการ
